Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===---
Grupa Rekonstrukcji Historycznej Panzer-Lehr
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Wehrpass – anatomia książeczki wojskowej Wehrmachtu

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna -> Barwa i broń Wehrmachtu -> Wehrpass / Soldbuch
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Hindus
Administrator


Dołączył: 21 Lis 2006
Posty: 7905

PostWysłany: Pon Paź 31, 2016 7:46 pm    Temat postu: Wehrpass – anatomia książeczki wojskowej Wehrmachtu Odpowiedz z cytatem

Kolejny dokument nierozerwalnie związany ze służbą w Wehrmachcie – otoczony mniejszym zainteresowaniem rekonstruktorów niż Soldbuch, bo nie spotykany w kieszeni munduru, ale mimo to moim zdaniem znacznie bardziej interesujący.

Wehrpass był podstawowym dokumentem identyfikacyjnym, zawierającym szczegółowe informacje o przebiegu służby wojskowej jego posiadacza, od momentu gdy został do niej powołany (a nawet wcześniejsze, bo np. umieszczano w nim informacje o służbie w RAD), aż do chwili gdy został z niej zwolniony. Swą merytoryczną zawartością bardziej przypomina naszą książeczkę wojskową, niż Soldbuch.


Wehrpass zakładano poborowemu w trakcie jego pierwszej wizyty w jednostce uzupełnień Wehrmachtu (rekrutacyjnej). Posiadacz był zobowiązany do przechowywania go w domu i stawienia się z nim w przypadku powołania do służby, w tym również służby w RAD.
Zasadniczo, gdy obywatel III Rzeszy stawał się żołnierzem, składał swój Wehrpass w macierzystej jednostce, a w jego miejsce był mu wydawany Soldbuch. Zwrot Wehrpass’a następował wyłącznie gdy jego posiadacz był zwalniany ze służby wojskowej, a dane z tej książeczki, zostały zewidencjonowane w jego kartotece (Wehrstammbuch). Do jego przechowywania był zobowiązany do 60 roku życia (stanowił on podstawę uprawnień kombatanckich w III Rzeszy). W przypadku, gdy służba posiadacza Wehrpass’u zakończyła się jego śmiercią lub zaginięciem w akcji, Wehrpass, jako pamiątka po poległym, przesyłany był jego krewnym, przez macierzystą jednostkę rekrutacyjną Wehrmachtu.
Żeby Wehrpass był mniej narażony na zniszczenie produkowano na nie dodatkowe okładki/wsuwki.

Od strony technicznej Wehrpass był książeczką formatu zbliżonego do Soldbucha, zawierającą 52 szaroniebieskie strony zadrukowane na brązowo, w szarej/szaroniebieskiej/ niekiedy szarobrązowej tekturowej okładce. Na nich ewidencjonowany był przebieg kariery wojskowej jej posiadacza, w ujęciu chronologicznym: wpisywano w nim szczegółowe informacje dot. m.in. pododdziałów w których służył, bitew w których brał udział, otrzymanych odznaczeń, ran, chorób, awansów, nabytych kwalifikacji (w tym obsługi konkretnych typów broni, umiejętności prowadzenia różnorodnych pojazdów, etc).



Zasadniczo żołnierz w trakcie służby nie posiadał przy sobie jednocześnie Wehrpass’u i Soldbucha – ten pierwszy przechowywany był wraz z aktami osobowymi w kancelarii jego macierzystej jednostki i w przypadku transferu przesyłany był osobno do nowego pododdziału. Oczywiście w nielicznych wypadkach mogło zdarzyć się i tak, że żołnierzowi wydano oba dokumenty (np. w trakcie porządkowania spraw formalnych przed kapitulacją wojsk niemieckich w Norwegii, ale były to sytuacje niestandardowe).
Zaginana do wewnątrz okładka pozwalała na przechowywanie dodatkowych dokumentów (tak jak w przypadku Soldbucha). Zdjęcie posiadacza umieszczone było na drugiej stronie książeczki – w przeważającej liczbie wypadków był on sfotografowany w ubraniu cywilnym (zdjęcia wykonane w mundurze przede wszystkim umieszczane były w Wehrpass’ach będących wtórnikami – wydawanymi w przypadku zagubienia / zniszczenia pierwotnego dokumentu). Zdjęcie mocowane było za pomocą kleju i okrągłych nitów (rzadziej zszywek).
Wszystkie trzy rodzaje sił zbrojnych Wehrmachtu (Heer, Luftwaffe i Kriegsmarine) oraz Waffen-SS zasadniczo wykorzystywały podobny typ Wehrpass’u – w ramce na dole przedniej strony okładki znajdowało się miejsce wstemplowywania rodzaju sił zbrojnych, w którym służył posiadacz (stempel ten przystawiano, w momencie rozpoczęcia przez poborowego służby). W prawym górnym rogu przedniej strony okładki znajdowało się natomiast miejsce, w którym wpisywano / wstemplowywano pierwszą literę /-y nazwiska posiadacza, tak by łatwo można było alfabetycznie segregować, układać i wyszukiwać Wehrpass’y w kancelarii.

Wehrpass miał trzy wersje (ewoluował w trakcie wojny) nieznacznie różniące się między sobą układem formularzy na poszczególnych stronach, a przede wszystkim okładką (we wczesnowojennym adler miał siedzącą formę stosowaną w WH, w późniejszych wersjach miał rozłożone skrzydła).

Wpisy w Wehrpass’ach, w porównaniu do wisów w Soldbuchach (które w wielu wypadkach są i tak wystarczająco skomplikowane) są bardziej złożone - stanowiąc wieloraką kombinację skrótów oraz szczegółowych opisów (w zależności od przyzwyczajeń kancelistów).

Zawartość Wehrpass’u, zgodnie ze spisem treści umieszczonym na jego wewnętrznej stronie przedniej okładki, podzielona była na następujące działy:
I. Informacje na temat jego posiadacza (od strony 3)
II. Cechy fizyczne posiadacza oraz pobór (od strony 5)
III. Służba w RAD (Służba Pracy Rzeszy) (od strony 8.)
IV. Czynna służba wojskowa (od strony 11)
V. Służba wojskowa po przeniesieniu do rezerwy (od strony 36)
na końcu było pouczenie, że zmiany i fałszowanie danych w nim jest karalne!

Na podstawie moich skromnych oględzin kilkudziesięciu różnych Wehrpass’ów udało mi się rozpoznać następujące zasady umieszczania wpisów (przy czym zdarzały się odstępstwa od tych ustaleń):
strona 1 – numer kartoteki meldunkowej (to co w Soldbuch’u na 1 stronie występuje), nazwisko/imię posiadacza, nr Kennkarte, nr książeczki RAD, dane z nieśmiertelnika, data, podpis i miejsce wystawiającego Wehrpass,
strona 2 – zdjęcie + podpis posiadacza dokumentu
strony 3-4 – dane personalne posiadacza
strony 5-7 – dotyczyły informacji związanych z poborem
strony 8-10 – przeznaczone były na adnotacje związane ze służbą w RAD
strona 11 – dane dot. pierwszej jednostki, w której poborowy rozpoczął służbę,
strona 12 - 19 – lista jednostek, w których posiadacz odbywał służbę (przy czym strony 12 -15 przeznaczone były dla Heer i Luftwaffe, strony 16 – 17 dla jednostek lądowych Kriegsmarine, a 18 – 19 dla Kriegsmarine i lotnictwa morskiego Luftwaffe).
strona 20 – nabyte kwalifikacje w zakresie obsługi broni
strona 21 – nabyte umiejętności (w tym w prowadzeniu pojazdów)
strona 22 oraz 37 – promocje
strona 23 oraz 38 – c.d. promocje, a na dole otrzymane odznaczenia (w tym również w czasie wojny)
strona 24-25 – dane dot. zwolnienia posiadacza ze służby wojskowej (data, jednostka, osoba dokonująca wpisu)
strona 26-27 – rozmaite wpisy dot. przebiegu służby, w tym stanu zdrowia, odbycia instruktażu nt. tajemnicy wojskowej oraz orzeczenie lekarskie o stanie fizycznym przed zwolnieniem ze służby (+np. wskazania dot. możliwości pełnienia określonego rodzaju służby wojskowej w razie konieczności: np. tylko służba garnizonowa w kraju)
strona 28 – 31 – udział w ćwiczeniach rezerwy
strona 32 – 33 – udział w bitwach (często uzupełniany w postaci listy na wklejce odbitej na powielaczu / drukowanej)
strona 34 - rany odniesione / leczenia szpitalne w trakcie działań wojennych
strona 35 – dodatkowe informacje (np. dot. okoliczności śmierci)
strona 36 – daty przeniesienia do rezerwy, zapasowej rezerwy, Lanwehr’y, Lanstrum’u
strona 39-45 – potwierdzenie uczestnictwa w okresowych szkoleniach dot. szpiegostwa, przeciwdziałaniu szpiegostwu, zdradzie, postępowaniu z tajemnicą wojskową,
strona 46 – dane posiadacza takie jak: grupa krwi, rozmiar maski gazowej, hełmu, czapki, butów, a na dole miejsce na dodatkowe informacje (np. wpis o przynależności służbowej do 6. Armii)
strona 47-51 – dodatkowe adnotacje – np. uzasadnienie wydania wtórnika (w wyniku zniszczenia pierwotnego dokumentu)
strona 52 – zarządzenia dot. Wehrpass’u:
1) Wehrpass jest dokumentem identyfikacyjnym poborowego, w czasie całego okresu jego służby wojskowej oraz służby w RAD
2) Wehrpass należy starannie przechowywać. Może on zostać czasowo powierzony tylko jednostkom Wehrmacht’u lub RAD (lub ich przedstawicielom). Uwaga: w określonych okolicznościach może być powierzony czasowo przedstawicielowi NSDAP (lub organizacjom zrzeszonym), służbom ratowniczym oraz kierownikowi zakładu pracy. Posiadanie przy sobie Wehrpass’u po za granicami Rzeszy jest zabronione!
3) Poborowy winien mieć przy sobie Wehrpass w trakcie stawiania się na wszystkie wezwania komendy uzupełnień oraz stawienia się do czynnej służby wojskowej.
4) Wehrpass jest dokumentem osobistym, nie podlegającym przekazywaniu innym osobom. Wszystkie wpisy mogą w nim być dokonywane wyłącznie przez upoważnione jednostki Wehrmachtu i RAD. Wpisy powinny być dokonywane czarnym atramentem. Niedopuszczalne jest kasowanie wprowadzonych informacji. Papier, na którym wydrukowany jest Wehrpass, jest odporny na próby fałszerstwa, stąd będą one od razu na nim widoczne.
5) Utratę Wehrpass’u należy natychmiast osobiście lub pisemnie zgłosić do właściwej dla miejsca zamieszkania komendy okręgowej Wehrmachtu lub komendy uzupełnień. W pisemny zgłoszeniu należy podać numer Wehrnummer, imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz aktualny adres.
Jeżeli Wehrpass nie odnajdzie się w przeciągu 4 tygodni, po duplikat należy zgłosić się w do właściwej dla miejsca zamieszkania komendy okręgowej Wehrmachtu lub komendy uzupełnień. Opłata wydanie nowego wynosi 0,5 RM. W przypadku udowodnienia utraty niezawinionej przez posiadacza wydanie nowego Wehrpass’u jest bezpłatne.
6) Informacje, które zawiera Wehrpass muszą być aktualizowane na bieżąco przez służby wymienione w pkt. 4. W związku z tym poborowy winien powiadomić przełożonego, ustnie lub pisemnie w terminie 1 tygodnia, o wszelkich zmianach dot. jego danych osobowych, życia cywilnego i zawodowego, uczestnictwie w szkoleniach / ćwiczeniach wojskowych.
7) Wehrpass powinien być przechowywany przez całe życie jego właściciela. Po przekroczeniu wieku kończącego zasadniczą i rezerwową służbę wojskową, żadne wpisy nie będą w nim już dokonywane.

Na wewnętrznej stronie tylnej okładki była umieszczona istotna instrukcja:
1. w trakcie wojny, konieczność zmian danych w Wehrpass’ie winna być zgłaszana przez jego posiadacza w ciągu 48 godzin, a nie tygodnia!
2. poborowi i rezerwiście są objęci nadzorem armii,
3. posiadacz Wehrpass’u musi mieć zawsze możliwość odbierania korespondencji pisemnej.

Jeżeli po lekturze tej przydługiej anatomii Wehrpass’u zapragnęliście wykonać sobie jego własną reprodukcję (ze zrozumiałych względów raczej do trzymania w szufladzie), to nic nie stoi na przeszkodzie. Wystarczy kolorowa drukarka, szaroniebieska tektura, zszywacz, nożyczki, plaster i trochę cierpliwości. Poniżej wzorce okładki i poszczególnych stron do pobrania i wycięcia. Przy czym uwaga: okładka jest mocno niedopracowana i wymaga poprawek.
https://drive.google.com/drive/folders/0B9E28xysy9bNNEJXRHl5dDA3LTQ?usp=sharing

Poniżej moje reprodukcje Wehrpass’ów, według podanych wyżej wzorów (przy czym jestem świadomy, że można by w nich jeszcze mnóstwo rzeczy poprawić :


Pozdro
Hindus

_________________
„…Dlaczego uparcie nosz? krawat w warunkach polowych? Bo hitlerowiec w krawacie jest mniej awanturuj?cy si?!...”


Ostatnio zmieniony przez Hindus dnia Pią Gru 16, 2016 8:29 am, w całości zmieniany 1 raz
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Hindus
Administrator


Dołączył: 21 Lis 2006
Posty: 7905

PostWysłany: Pią Gru 02, 2016 9:34 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Uwaga o wpisywaniu odznaczeń do Wehrpass’u, wg instrukcji z 25.6.1941 ("Orden und Ehrenzeichen" - "Sammeldruck der geltenden Bestimmungen")
1) na stronie 21, w polu 22 odznaczenia otrzymane w trakcie aktywnej służby wojskowej (w tym również w trakcie wojny),
2) na stronie 23, w polu 24, odznaczenia otrzymane w trakcie aktywnej służby wojskowej (w tym również w trakcie wojny), oraz w okresie służby unitarnej,
3) na stronie 38, w polu 35, odznaczenia otrzymane w trakcie, gdyż żołnierz był w rezerwie.
Powyższe tłumaczy dlaczego przy analizie różnych Wehrpass’ów można adnotacje dot. odznaczeń znaleźć można w różnych miejscach.

Pozdro
Hindus

_________________
„…Dlaczego uparcie nosz? krawat w warunkach polowych? Bo hitlerowiec w krawacie jest mniej awanturuj?cy si?!...”
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
kiler



Dołączył: 13 Paź 2007
Posty: 306

PostWysłany: Pią Gru 30, 2016 8:16 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Przepiękny Sütterlin - sam wypełniałeś?
_________________
Pozdrow
Przemek "kiler"
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Hindus
Administrator


Dołączył: 21 Lis 2006
Posty: 7905

PostWysłany: Pią Gru 30, 2016 10:32 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Tak to moje nieudolne bazgroly - ale dziekuje Smile

Pozdro
Hindus

_________________
„…Dlaczego uparcie nosz? krawat w warunkach polowych? Bo hitlerowiec w krawacie jest mniej awanturuj?cy si?!...”
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna -> Barwa i broń Wehrmachtu -> Wehrpass / Soldbuch Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz dołączać plików na tym forum
Nie możesz ściągać plików na tym forum