Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===---
Grupa Rekonstrukcji Historycznej Panzer-Lehr
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Opaska „KURLAND” - ostatnie hitlerowskie odznaczenie bojowe

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna -> Barwa i broń Wehrmachtu -> Umundurowanie Wehrmachtu
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Hindus
Administrator


Dołączył: 21 Lis 2006
Posty: 7905

PostWysłany: Wto Gru 20, 2016 9:05 pm    Temat postu: Opaska „KURLAND” - ostatnie hitlerowskie odznaczenie bojowe Odpowiedz z cytatem



W lecie 1959 roku, kawaler Krzyża Rycerskiego ŻK SS-Unterscharfhrera Alfred Riekstiņš z 19. Batalionu Fizylierów SS, został zabity w walce przez wojska radzieckie, w sąsiedztwie lasu Frauenburg, na Łotwie. Frauenburg był jednym z głównych punktów ataku Armii Czerwonej, podczas walk pod koniec 1944 i na początku 1945 roku, których celem było zgniecenie niemieckiego przyczółku w Kurlandii. Śmierć Riekstiņš’a w 14 lat po wojnie (!) świadczy o zaciętości niemieckiego oporu i twardej postawie obrońców, która decyzją OKW została doceniona przez ustanowienie opaski pamiątkowej „Kurland”, przyznawanej żołnierzom biorącym udział w walkach.

Walki o kurlandzki przyczółek

We wrześniu 1944 roku, Finlandia zdecydowała się na podpisanie pokoju z Rosją. Decyzja ta stawiała w kłopotliwej sytuacji operacyjnej Niemców, zwłaszcza z Grupa Armii Nord (przemianowana na Grupę Armii Kurland 25 stycznia 1945 roku – żeby nie komplikować sprawy, w dalszej narracji będę posługiwał się tym określeniem również w odniesieniu, do okresu walk przed 25/01/45). Mimo porozumienia z Rosją, Finlandia i Niemcy koordynowały do 15 września swoje działania, aż do wycofania sił niemieckich z Finlandii. Co było w pełni zrozumiałe – zważywszy, że Niemcy nie mogli sobie pozwolić na oddanie swoich oddziałów w ręce Sowietów, a Finlandia chciała uniknąć kolejnych walk na swoim terenie. Stąd dylematy operacyjne. Przede wszystkim Niemcy potrzebowali bałtyckich portów do:
- ewakuacji swoich wojsk i ludności cywilnej,
- przyjmowania dostaw szwedzkiej rudy, niezbędnej dla niemieckiego przemysłu,
- w celu realizowania operacji na wodach Bałtyku przeciw flocie radzieckiej.
Ponadto obecność Niemców jak najdalej na północnym wschodzie Europy odsuwało zagrożenie ze strony radzieckiego lotnictwa bombowego na ich głębokie zaplecze. A w końcu konieczność zabezpieczenia ewakuacji ludności niemieckiej zamieszkującej te tereny.
Stąd decyzja o utworzeniu niemieckiego przyczółku w Kurlandii i jego zaciekłej obrony przez Niemców. Na sytuację militarną w tym regionie wpływ miały dwie udane sowieckie ofensywy:
- zimowa (styczeń – luty ’44), która odblokował, pozostający przez 900 dni w oblężeniu, Leningradu, pozwalając Armia Czerwonej skoncentrować siły na froncie północnym,
- letnia (czyli operacja Bagration) – która zgniotła niemieckie wojska na froncie centralnym i zmusiła je do głębokiego wycofania za linię Wisły. W ten sposób Grupa Armii została zepchnięta na północ, a następnie odizolowana w sierpniu ‘44 przez nacierającą Armię Czerwoną.

Walki o przyczółek w Kurlandii należy podzielić na sześć faz, które odpowiadają sześciu największym radzieckim natarciom – przy czym należy pamiętać, że działania wojenne trwały na tym obszarze nieprzerwanie od 15 września 1944 roku aż do 8 maja 1945 roku (i nawet dłużej, bo część niemieckich pododdziałów kontynuowała walkę jeszcze przez kilka tygodni – o czym będzie dalej):
26 października - 7 listopada 1944
20 - 30 listopada 1944
22 - 31 grudnia 1944
24 stycznia -5 lutego 1945
20 lutego -15 marca 1945
18 - 31 marca 1945

Z perspektywy niemieckiej, walki w Kurlandii były oczywiście działaniami defensywnymi. Niemniej przeprowadzili oni kilka dużych natarć, w celu przywrócenia kontaktu operacyjnego z jednostkami w Prusach Wschodnich oraz uniemożliwieniu Armii Czerwonej zajęciu Lipawy – krytycznego, dla utrzymania przyczółku, bałtyckiego portu. Było on od początku celem ofensywnych działań radzieckich, które przez dotarcie do morza w tym punkcie miało rozdzielić obie armie (16. i 18. Armia) podległe Grupy Armii Kurland, uniemożliwienie ich zaopatrywania drogą morską, a przez powyższe ich łatwiejszą likwidację w odrębnych kotłach.


Zaangażowanie w walki żołnierzy Wehrmachtu, Waffen-SS, lądowych i morskich jednostek Kriegsmarine oraz lądowych i powietrznych jednostek Luftwaffe, a następnie uhonorowanie ich wysiłków opaską pamiątkową „Kurland”, powoduje, że była ona unikalną: przyznaną wszystkim formacjom jednocześnie!

Admirał Kummetz wizytuje w listopadzie 1944 roku żołnierzy z jednostek lądowych Kriegsmarine na przyczółku kurlandzkim:


Co ciekawe tym razem, inaczej niż w latach poprzednich, rola Kriegsmarine była bardzo istotna dla prowadzenia działań. Okręty udzielały wsparcia ogniowego jednostkom na lądzie, transportowały zaopatrzenie i dokonywały ewakuacji rannych żołnierzy i uciekających cywilów. Mimo intensywności radzieckich ataków opór Niemców nie słabł. Jednak szans na odblokowanie kotła nie było żadnych.
Dlatego 18 marca 1945 roku admirał Dönitz przedstawił plan (operacja „Laura”) wycofania jednostek Grupy Armii Kurland, przy pomocy Kriegsmarine – oceniał, że potrzeba by na to 9 dni. Projekt operacji został odrzucony co przypieczętowało los żołnierzy na przyczółku.

Żołnierze niemieccy na przyczółku kurlandzkim w zimie 44/45


Zajęcie Kurlandii stało się radziecką obsesją. Mimo możliwości ściągania przez Armię Czerwoną świeżych uzupełnień i zwiększania nacisku na obrońców, front w Kurlandii ustabilizował się i nie dawało się go przełamać. Z propagandowego punktu widzenia, gdy gdzie indziej Armia Czerwona maszerowała od zwycięstwa do zwycięstwa, taka sytuacja była dla niej poważnym cierniem w dupie.

Żołnierze niemieccy na przyczółku kurlandzkim w zimie 44/45


Berlin upadł, co Armia Czerwona świętowała w Kurlandii otwierając ogień z każdej dostępnej broni,( Niemcy oczywiście zinterpretowali to jako przygotowanie do kolejnego natarcia), a końca walk na tym froncie widać jednak nie było. Ostatni rozkaz z dowództwa Grupy Armii Kurland wyszedł w nocy z 7 na 8 maja 1945 i nakazywała zawieszenie wszelkich działań bojowych z wybiciem godz. 14:00 w dniu 8 maja. Faktyczna kapitulacja nastąpiła dopiero 11 maja 1945 roku - do niewoli radzieckiej pomaszerowało 270 tys. niemieckich żołnierzy.
Walki obronne prowadzone na przyczółku przez 8 miesięcy, pozwoliły na realizację największej operacji logistycznej w dziejach IIWŚ, czyli przerzutu przez Bałtyk 2,5 miliona niemieckich cywilów i licznych oddziałów, które następnie brały udział w obronie Niemiec.
Formalna kapitulacja nie zakończyła walk definitywnie – tak jak po IWŚ Niemcy próbowali utworzyć na tych terenach Freikorpus i kontynuować zbrojne działania (stąd otwierająca post historia Alfreda Riekstiņš’a) . Przyczyniło się to jednak przede wszystkim do skutecznego wysiedlenia przez ZSRR wszystkich etnicznych Niemców z tych terenów.

Opaska pamiątkowa „KURLAND”


Opaska pamiątkowa „KURLAND” była ostatnim tego typu wyróżnieniem opracowanym i zatwierdzonym przez Wehrmacht. Została zaprojektowana na wniosek generała piłkownika von Vietinghoff, który dowodził Grupą Armii Kurland w tym okresie (przypuszcza się, że jej projekt został przygotowany przez żołnierzy walczących w Kurlandii).
Kryteria jej przyznawania były nieskomplikowane: żołnierz musiał brać udział w trzech odrębnych starciach na przyczółku, albo odnieść ranę w ich trakcie. Żołnierze niezaangażowani bezpośrednio w działania zbrojne, musieli odsłużyć 3 miesiące w pododdziałach będących w tym rejonie.

Opaska występowała zasadniczo w dwóch wersjach:
1. produkowanej na terenie przyczółku w Kurlandii (po 12 marca 1945 roku) – przeważająca większość wszystkich wyprodukowanych egzemplarzy pochodzi z tego źródła,

2. produkowanej po za przyczółkiem (przede wszystkim w Niemczech).

Konieczność produkowania opaski własnym sumptem na terenie Kurlandii (przede wszystkim w szwalni w Kuldydze na terenie Łotwy), wynikała z faktu izolacji przyczółku i oczywiście konieczności utrzymywania morale wśród walczących oddziałów, poprzez regularne wyróżnianie ich męstwa
.
Wersja 1 różniła się od wersji 2 długością – ta pierwsza miała, w myśl rozporządzenia OKW z września ’44 o oszczędzaniu surowców, tylko 22 cm, natomiast produkowana na terenie Niemiec (co w świetle w/w rozporządzenia tym bardziej dziwi) miała pełną długość czyli: 30 – 40 cm.

Zachowana opaska w wersji „krótkiej” produkowana w Koldydze na terenie przyczółku - tkana


Zachowana opaska w wersji „dłuższej”, produkowana na terenie Niemiec – wersja wykonana haftem maszynowym


Opaskę produkowano na pewno w wersji tkanej, wyszywanej maszynowo i drukowanej.

Zachowana opaska w wersji drukowanej


Czytelny napis „KURLAND” flankują po obu stronach dwie tarcze.


Lewa jest uproszczonym przestawieniem herbu Wielkiego Mistrza Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (czyli „Krzyżaków”). Interesujący do wybór motywu, ale i dość oczywisty – propaganda hitlerowska wykorzystywała Krzyżaków, pokazując za ich pomocą walkę Niemców na przestrzeni stuleci przeciw narodom słowiańskim Europy Wschodniej (co w sytuacji żołnierzy na przyczółku w Kurlandii było oczywistą paralelą). Natomiast prawa tarcza to to herb miasta Jełgawa w środkowej Lotwie – założonego właśnie przez Krzyżaków w drugiej połowie XIII wieku (czyli dobrze nadawała się do wykorzystania w celach propagandowych, do przedstawienia niemieckiej dominacji w regionie w dawnych wiekach).

Opaskę „KURLAND” oficjalnie zaczęto przyznawać od dnia 12 marca 1945 roku (bardzo dużo wpisów w Soldbuchach żołnierzy nią nagrodzony pochodzi z 20 kwietnia 1945 roku). Dlatego znalezienie archiwalnego zdjęcia dokumentującego jej występowanie na mundurze jest bardzo trudne.

Podoficer WH z opaską w wersji „krótkiej”


Podoficer Kriegsmarine z opaską w wersji „długiej”


Oficerowie WH z opaską w wersji „krótkiej”



Były żołnierz WH pozuje do zdjęcia po zakończeniu wojny w zdenazyfikowanym mundurze, ale z zachowanymi odznaczeniami – w tym z opaską „KURLAND" o wzorze sugerującym jej własnoręczne wykonanie


Zachowana bluza M44 WH z naszytą opaską w wersji „krótkiej”


Przyklady zachowanych aktów nadania opaski




Przykłady potwierdzenia nadania opaski w Soldbuch’ach



IMG]http://i1116.photobucket.com/albums/k561/Hinduss/Opaska%20KURLAND/LW%20Pion%20Btl%2012%20-%207_zpsgwa8blwh.jpg[/IMG]

Przykłady potwierdzenia nadania opaski w Wehrpass’ach




Fragment artykułu z 15 kwietnia 1945 roku, z gazety „Die Front”, mówiący o ostanowieniu m.in. opaski pamiątkowej KURLAND


Tytuł postu jest celowo nieco przewrotny - co bardziej dociekliwi mogliby mi zarzucić, że faktycznie ostatnim odznaczeniem zatwierdzonym dla Wehrmachtu była „Lapplandschield” (tarcza pamiątkowo za walki w Laponii), ale formalnie została ona usankcjonowana dopiero 1 maja 1945 roku, czyli po śmierci Hitlera, a więc „hitlerowskim” już nie była…

Pozdro
Hindus

_________________
„…Dlaczego uparcie nosz? krawat w warunkach polowych? Bo hitlerowiec w krawacie jest mniej awanturuj?cy si?!...”
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Radi



Dołączył: 10 Kwi 2010
Posty: 558

PostWysłany: Wto Gru 20, 2016 10:01 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Czy są zachowane jakies zdjęcia żołnierzy WSS z naszytą opaską Kurland.?
_________________
Wink
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Hindus
Administrator


Dołączył: 21 Lis 2006
Posty: 7905

PostWysłany: Sro Gru 21, 2016 6:59 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Mnie niestety do żadnego nie udało się do tej pory dotrzeć, a jest to kwestia bardzo interesująca. Na przyczółku broniły się:
11. SS Frewilligen-Panzergrenadier-Division, Nordland
4. SS-Freiwilligen- Panzergrenadier - Brigade Nederland
19. Waffen-Grenadier-Division der SS ( lettische Nr. 2)
15. Waffen-Grenadier-Division der SS (lettische Nr. 1)
więc na pewno nadań wśród żołnierzy WSS było bardzo wiele. Zachowane portrety żołnierzy z naszytymi już opaskami były najczęściej zrobione tym z nich, którzy mieli szanse wydostać się z Kurlandii (stąd przeważają lotnicy i marynarze). Ci którzy poszli do niewoli radzieckiej mieli małe szanse na jej przeżycie (zwłaszcza SS-mani i do tego łotewscy…).

Pozdro
Hindus

_________________
„…Dlaczego uparcie nosz? krawat w warunkach polowych? Bo hitlerowiec w krawacie jest mniej awanturuj?cy si?!...”
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Radi



Dołączył: 10 Kwi 2010
Posty: 558

PostWysłany: Sro Gru 21, 2016 1:17 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Dzięki za odpowiedz . Czyli szanse znalezienia zdjęcia z widoczną opaską są raczej nikłe Sad
_________________
Wink
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum ---=== Forum GRH Panzer-Lehr ===--- Strona Główna -> Barwa i broń Wehrmachtu -> Umundurowanie Wehrmachtu Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz dołączać plików na tym forum
Nie możesz ściągać plików na tym forum